 Wędrówka do źródeł za 44.20 zł Cena: 44.20 zł
Sklep: lideria.pl
Kup teraz Wędrówka do źródeł za 44.20 zł w księgarni lideria.pl
Wydawca: Słowo/Obraz Terytoria
Kategoria: Książki / Nauki humanistyczne / Kulturoznawstwo, historia sztuki
ISBN: 9788374538107
Waga: b/d kg
Rok wydania: 2020 Teksty zawarte w tej swoistej antologii można podzielić na trzy części.
Pierwsza zawiera między innymi studium o „wyobraźni historycznej” i
koncepcji procesu historycznego u Blake’a.
Część druga jest poświęcona sztuce paleolitu i starożytności, a na
ostatnią składają się interpretacje różnych form sztuki – od grafik
Piranesiego po film Godziny Daldry’ego. Tematyka zawartych w tym tomie
tekstów zaciera granice między krytyką, historią i teorią sztuki,
pozwalając spojrzeć na sztuki wizualne z nowej, szerokiej perspektywy.
Na niniejszy tom złożyły się szkice powstałe mniej więcej w ciągu
ostatniego półwiecza: najwcześniejszy z nich pochodzi z 1963 roku,
najpóźniejszy z przełomu lat 2005–2006.
Fragment:
Traktując sztukę jako domenę, którą z religią łączyć mogą, a raczej
powinny, związki głębokie, ograniczamy się zazwyczaj do powierzchownego
widzenia przynajmniej jednej z nich i zawsze jednej skłonni jesteśmy
przyznawać prymat. W istocie nie mówimy prawie nigdy o związkach między
sztuką a religią, lecz o związkach sztuki z religią. Sądzimy, że
hegemonię religii w tym związku każe nam uznawać sama wiara lub na niej
oparte przesłanki. Na pewno myśli się właśnie tak. I to myślenie ujawnia
mowa. Bo co właściwie znaczą wyrażenia takie jak: „desakralizacja
sztuki”, jej „laicyzacja”, „zeświecczenie”? Nie popełnimy większej
omyłki, twierdząc, że znaczą odrywanie się, ucieczkę, uniezależnianie
się sztuki od religii. Znaczą to bez względu na ocenę tego faktu przez
mówiącego.
A co znaczy tutaj słowo „religia”? A co znaczy sacrum jako źródło słowa
„desakralizacja”? Czy z terminem tym wiążemy znaczenia na
dawane mu przez filozofię religii? Przez filozofię jakiej, której
religii, z jakiej ortodoksji wychodzącej? Czy też nie przez filozofię
religii, lecz przez socjologię i dyscypliny jej pokrewne? Czy sens słowa
sacrum ustalany przez filozofię religii pozwala na stosowanie go do
sztuki? Czy zatem, z punktu widzenia religii, sztuka podlegać może
desakralizacji?
Najbliższą nam odpowiedź na ostatnie zwłaszcza pytania, odpowiedź w
każdym razie wystarczającą, przynosi pośrednio to, co czytamy na
pierwszej stronie Traité d’histoire des religions Eliadego: „zjawisko
religijne ukaże się nam jako takie tylko wówczas, gdy będzie rozumiane
według własnych warunków istnienia, czyli wówczas, gdy będzie badane w
skali religijnej. Bo chcieć ustalić granice tego zjawiska za pomocą
fizjologii, psychologii, socjologii, ekonomii, językoznawstwa, sztuki –
to znaczy sprzeniewierzyć mu się, pozwolić, by wymknęło się to, co
właśnie w tym zjawisku jest jedyne i oryginalne, nie dające się
sprowadzić do czegoś innego, czyli właśnie jego charakter sakralny”. A
więc nic, co nie należy do religii samej, nie może mieć – z takiego
punktu widzenia – sakralnego charakteru. A sztuka do niej nie należy.
Czy istnieje mistyczna sztuka? Jeżeli już się wyłania takie zagadnienie,
jeżeli takie pytanie może być uzasadnione jakimiś rzeczywistymi
względami, to to świadczy z kolei o zamęcie w sferze pojęć odnoszących
się do religii, jaki panuje na terenie sztuki. Ponieważ tylko na tym
terenie taka kwestia powstać może. Nie ma mistyki i nie istnieje nic, co
mogłoby nosić przymiotnik „mistyczny”, poza religią – twierdzi Merton w
The Ascent to Truth, traktacie o teologii mistycznej. I rozwija myśl
taką:
„Do świadczenia mistyka i doświadczenia artysty są nieporównywalne.
Chociaż jest możliwe, że ktoś może być jednocześnie mistykiem i artystą,
to jego sztuka i mistyka muszą pozostawać dwiema różnymi rzeczami.
|
